เทคนิคการใช้แผ่นตรวจไข่ตกให้ถูกต้อง (Using ovulation test strip to detect your most fertile time)

แผ่นตรวจตั้งครรภ์มีหลักการทำงานอย่างไร (How dose it work?)
 
หลักการทำงานแผ่นตรวจไข่ตก จะใช้ตรวจหาระดับสูงสุดของฮอร์โมน LH (Luteinizing hormone) หรือ LH surge ซึ่งฮอร์โมน LH นี้เป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นให้เกิดการตกไข่ หลังช่วง LH surge นี้ประมาณ 12-36 ชั่วโมงถัดมา ก็จะเกิดการตกไข่ (ดั่งภาพแสดง) ดังนั้นแผ่นตรวจไข่ตกนี้ จะช่วยคาดการณ์ช่วงเวลาที่ไข่จะตกนั่นเอง

ประโยชน์ของแผ่นตรวจไข่ตก (What is the benefits of ovulation test?)
  
ก่อนหน้านี้หน่อยเคยให้ความรู้มาก่อนแล้วว่า โอกาสตั้งครรภ์จะสูงที่สุดคือ มีเพศสัมพันธ์ 2 วันก่อนไข่ตก (50%) ถ้าแผ่นตรวจไข่ตก Positive เราจะคาดการณ์ได้ว่าจะมีไข่ตกภายใน 12-36 ชั่วโมงหลังจากนี้ ดังนั้นนี้คือช่วงเวลาที่ดีที่สุดที่จะปฎิบัติภาระกิจ เพื่อนให้โอกาสมีลูกสำเร็จได้มากขึ้นค่ะ

แผ่นตรวจไข่ตกใช้งานอย่างไร (How to use ovulation test?)
 
1. เริ่มใช้แผ่นตรวจไข่ตกได้ ในช่วงก่อนวันไข่ตก 4-5 วัน เช่น รอบเดือน 28 วัน ไข่จะตกวันที่ 14 ของรอบเดือน ให้เริ่มใช้แผ่นตรวจในวันที่ 9-10 ของรอบเดือน 
2. ใช้แผ่นตรวจ ตรวจเรื่อยๆ จนผลได้ Positive
3. ไม่ควรตรวจหลังตื่นนอนทันที ควรตรวจสายๆ หรือช่วงบ่าย เพราะระดับ LH จะสูงมากในสายหรือบ่าย และควรกลั้นปัสสาวะก่อนตรวจเพื่อให้ระดับเข้มข้นขึ้น
4. ควรตรวจอย่างน้อย 2 ครั้งต่อวัน และควรตรวจช่วงเวลาเดียวกันทุกวัน
5. ทำตามคำแนะนำของแต่ละยี่ห้อ โดยทั่วไปคือ เก็บปัสสาวะในภาชนะ จุ่มแผ่นตามแถบที่แนะนำไม่เกิน 10 วินาที แปลผลไม่เกิน 10 นาที
6. ถ้าแถบที่ 2 ขึ้นชัด เท่ากับหรือมากกว่าเส้นควบคุม (Control) แปลผล Positive นั่นคือจะมีไข่ตกภายใน 12-36 ชั่วโมงหลังจากนี้
7. ควรทำต่อเนื่องกันอย่างน้อย 3 cycle ( 3 รอบเดือน)
8. อาจใช้ตัวช่วยอื่นเพื่อดูการตกไข่ เช่น อุณหภูมิร่างกาย มูกจากช่องคลอด หรือ ultrasound ดูรังไข่เป็นต้น

ถ้าผลเป็นลบตลอดจนพ้นวันที่ไข่ควรตก อาจเกิดจาก (False negative)
 
- ใช้ปัสสาวะช่วงเช้า
- ระดับ LH ต่ำมากจนไม่สามารถตรวจเจอ
- ตรวจเร็วไป หรือช้าไป ทำให้ตรวจไม่เจอ
- บางเดือนไข่ไม่ตกจริง จากสาเหตุต่างๆ เช่นความเครียด เจ็บป่วย
- ตรวจผิดวิธี เช่น ปัสสาวะใสไปจากการดื่มน้ำมากเกิน หรือไม่ทำตามคำแนะนำเป็นต้น

คำแนะนำหลังแผ่นตรวจไข่ตก Positive (What to do next?)
 
ถ้าแผ่นตรวจไข่ตก Positive หมายถึงคุณอยู่ช่วงวัยเจริญพันธ์สูง แนะนำให้มีเพศสัมพันธ์ในวันที่ได้รับผลบวก และมีต่อเนื่องอีก 2-3 วัน เพื่อเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ โอกาสสำเร็จอยู่แค่เอื้อมค่ะ

แผ่นตรวจตั้งครรภ์ไม่เหมาะกับ (Ovulation test is not good for)
 
แผ่นตรวจไข่ตกไม่เหมาะกันคนที่มีปัญหา PCOS หรือ Polycystic ovary syndrome หรือ ถุงน้ำรังไข่หลายใบ เพราะภาวะนี้มักไม่มีไข่ตก ทำให้ผลไม่น่าเชื่อถือได้

Take home message
 
- ใช้แผ่นตรวจไข่ตกอย่างน้อย 3 วันก่อนวันไข่ตกทำเรื่อยๆทุกวันจนได้ผล Positive
- ถ้าผลเป็นบวกให้ปฎิบัติภารกิจ (มีเพศสัมพันธ์) ในวันนั้น และ/หรือทำอีกหลังจากนั้น 2 วันถัดมา
- ตรวจช่วงสายๆ หรือบ่าย ควรงดปัสสาวะ 4 ชั่วโมง และไม่ควรดื่มน้ำเยอะก่อนตรวจ

เขียนโดย
Tantawan Jomkwanjai. MD (พญ. ทานตะวัน จอมขวัญใจ) drnoithefamily